بیمه تأمین اجتماعی خویش‌فرما که به دو دسته بیمه اختیاری و بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد تقسیم می‌شوند، دسته‌ای دیگر از بیمه‌های تأمین اجتماعی هستند که مهمترین تفاوت آن‌ها با بیمه اجباری، همان‌گونه که از اسم این نوع بیمه مشخص است، آن است که پرداخت حق بیمه از سوی خود شخص و دولت است.
انواع بیمه تامین اجتماعی
بر اساس قانون تامین اجتماعی بیمه به دو دسته بیمه اجباری و بیمه خویش‌فرما تقسیم می‌شود:
- بیمه اجباری: این بیمه مشمول تمام کسانی که در قبال دریافت حقوق و دستمزد در شرکت‌ها، کارگاه‌ها و… کار می‌کنند.
- بیمه خویش فرما :این بیمه به دسته بیمه اختیاری و بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد تقسیم می‌شود
بیمه اختیاری
بیمه اختیاری برای اون دسته از افرادی است که تحت پوشش بیمه خاصی نیستند. متقاضی این نوع بیمه، می تواند مستقیم به شعب سازمان تامین اجتماعی مراجعه کند و درخواست انعقاد قرارداد بیمه اختیاری بدهد. فرد متقاضی موظف است خود، حق بیمه را در زمان تعیین‌شده پرداخت کند. متقاضیان بیمه اختیاری می‌توانند این اختیارات را در بیمه نامه خود لحاظ کنند:
- دستمزد مبنای پرداخت حق بیمه را خود بین حداقل و حداکثر دستمزد هر سال تعیین کنند.
- هر دو سال یک بار، دستمزد مبنای محاسبه حق بیمه ماهانه خود را ۱۰ درصد افزایش دهند.
- مبلغ حق بیمه خود را حداکثر تا آخرین روز دو ماه بعد به شعبه تامین اجتماعی پرداخت کنند، در صورت پرداخت نکردن حق بیمه این قرارداد از اولین روز ماهی که حق بیمه پرداخت نشده لغو می‌شود.
بیمه شدگان اختیاری می‌توانند کل خدمات از قبیل مســتمری‌های بازنشستگی، ازکارافتادگی، فوت و تعهداتی شامل درمان، هزینه‌های پروتز و اروتز، هزینه کفن‌ودفن و کمک هزینه ازدواج، ازکارافتادگی جزئی، غرامت دستمزد ایام بیماری و بارداری را دریافت کنند.
بیمه صاحبان حرف و مشاغل
بیمه صاحبان حرف و مشاغل برای آن دسته از افرادی است که به حرفه یا شغلی با داشتن کارگر یا به تنهایی مشغول به کار هستند (به استناد مجوز اشتغال صادره از سوی مراکز ذیصلاح یا به تشخیص هیئت مدیره سازمان تامین اجتماعی) و مشمول مقررات حمایتی خاصی نیستند. در بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد سه نوع پرداخت حق بیمه وجود دارد:
۱٫ بازنشستگی و فوت بعد از بازنشستگی با ۱۲درصد
در این نوع بیمه فقط خدمات مربوط به بازنشستگی ارائه می‌شود.
۲٫ بازنشستگی و فوت قبل و بعد از بازنشستگی با ۱۴ درصد:
در این نوع بیمه خدمات پرداخت مستمری بابت بازنشستگی بیمه‌شده و پرداخت مستمری به بازماندگان در صورت فوت بیمه‌شده اصلی ارائه می‌شود.
۳٫ بازنشستگی، فوت و از کارافتادگی با ۱۸ درصد:
در این نوع بیمه خدمات پرداخت مستمری بازنشستگی و فوت و همچنین خدمات مربوط به ازکارافتادگی کلی غیرناشــی از کار به این گروه از بیمه‌شدگان ارائه می‌شود. این بیمه شامل ازکارافتادگی جزئی و نقص عضو نمی‌شود، چون این موارد فقط به لحاظ حوادث ناشی از کار مطرح می‌شوند که کار در بیمه‌های خویش‌فرما به دلیل عدم وجود کارفرما و اشــتغال موضوع حوادث ناشی از کار منتفی است.
بازنشستگی، فوت، ازکارافتادگی کلی و درمان
این نوع بیمه با ۱۸ درصد دستمزد توافق‌شده همراه هزینه درمان به صورت سرانه همراه است. حق‌بیمه درمان در این نوع بیمه با توجه به افراد تحت تکفل به صورت ســرانه ماهانه دریافت می‌شود. ســرانه درمان هر سال توسط شورای عالی درمان تعیین می‌شود. در سال ۹۸ سرانه درمان ۴۴۰ هزار ریال تعیین شده است.
بنابراین در بیمه صاحبان حرف و مشــاغل آزاد پرداخت ۱۸ درصد حق‌بیمه و پرداخت ســرانه درمان به ازای هر نفر افراد تحت تکفل برای هرماه موجب اســتفاده کامل از خدمات کامل سازمان به‌جز مواردی که در بیمه اجباری وجود دارد می‌شود.
توجه داشته باشید که بیمه بیکاری، کمک‌هزینه ازدواج، غرامت دســتمزد ایام بیماری و بارداری، بیمه عینک و سمعک در این نوع بیمه ارائه نمی‌شود.
شرایط بیمه تامین اجتماعی خویش فرما
شرایط بیمه تامین اجتماعی خویش فرما در هر یک از بیمه‌های اختیاری و صاحبان حرف و مشاغل آزاد متفاوت است که در زیر شرایط لازم برای هر کدام بیان شده است:
شرایط بیمه اختیاری تامین اجتماعی
شرایط لازم برای ثبت نام و عضویت در بیمه اختیاری تامین اجتماعی عبارتند از:
- متقاضی بیمه نباید در کارگاه های مشمول قانون تامین اجتماعی مشغول به کار باشد.
- دارا بودن حداقل ۳۰ روز سابقه پرداخت حق بیمه
- دارا بودن حداکثر ۵۰ سال سن( مرد و زن)
در صورتی که هنگام تقاضای بیمه اختیاری سن متقاضی بیش از ۵۵ سال باشد بایستی معادل مدت مازاد سنی، سابقه حق بیمه را بپردازد.
به طور مثال اگر متقاضی هنگام تقاضای بیمه ۶۰ سال سن داشته باشد بایستی هنگام درخواست بیمه ۵ سال حق بیمه پرداخت کند.
- در صورت داشتن بیش از ده سال سابقه پرداخت حق بیمه با هر سنی می‌توانید بیمه اختیاری تامین اجتماعی شوید. مبنای پرداخت حق بیمه در این افراد برابر است با میانگین دستمزد پرداخت حق بیمه آخرین ۳۶۰ روز قبل از تاریخ تقاضا با شرط اینکه این مبلغ کمتر از حداقل دستمزد مصوب شورای عالی کار در زمان تقاضا نباشد.
شرایط بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد تامین اجتماعی
کسانی می‌توانند تحت پوشش بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد تامین اجتماعی قرار بگیرند که شرایط زیر را داشته باشند:
- داشتن حداکثر ۵۰ سال سن برای مردان و ۴۵ سال سن برای زنان
- در صورتی که هنگام تقاضای این بیمه سن متقاضی بیش از حداکثر سن مورد نظر باشد بایستی دو برابر مدت مازاد سنی، دارای سابقه پرداخت حق بیمه نزد سازمان تامین اجتماعی باشد.
به طور مثال اگر یک مرد هنگام تقاضای بیمه ۵۵ سال سن داشته باشد در صورت داشتن ۱۰ سال سابقه پرداخت حق بیمه می‌تواند از چنین بیمه‌ای بهره‌مند شود.
- در صورت داشتن بیش از ده سال سابقه پرداخت حق بیمه با هر سنی می‌توانید بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد تامین اجتماعی شوید.
مدارک لازم برای بیمه خویش فرما تامین اجتماعی
مدارک لازم برای ثبت نام بیمه تامین اجتماعی خویش فرما در هر یک از بیمه‌های اختیاری و صاحبان حرف و مشاغل آزاد متفاوت است که در زیر مدارک لازم برای هر کدام بیان شده است:
مدارک لازم برای بیمه اختیاری تامین اجتماعی
متقاضی بیمه اختیاری برای دریافت بیمه اختیاری تامین اجتماعی بایستی به شعبه تامین اجتماعی که سوابق پرداخت حق بیمه در آن متمرکز است مراجعه کند و فرم مربوطه را دریافت کرده و تکمیل نماید، سپس آن را همراه یک قطعه عکس و رسید اخذشده از شعبه ارائه کند. در صورتی که قبل از قطع بیمه ۳۶۵ روز به طور پیوسته دارای سابقه بیمه باشید و تاریخ قطع بیمه کمتر از ۹ ماه باشد نیاز به اعزام به معاینات پزشکی نیست.
شعبه موظف است وضعیت متقاضی را از نظر استحقاق یا عدم استحقاق او حداکثر ظرف دوماه از تاریخ ثبت درخواست در دفتر شعبه، بررسی کرده و نتیجه را اعلام نماید.
چنانچه متقاضی واجد شرایط باشد می‌بایست حداکثر در مدت بیست روز از تاریخ اعلام برای انعقاد قرارداد به شــعبه مراجعه کند و حق بیمه تعیین شده را حداکثر در مدت ده روز پس از انعقاد قــرارداد بیمه اختیاری از تاریخ درخواســت به صورت یکجا پرداخت کند.
مدارک لازم برای بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد تامین اجتماعی
متقاضی بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد برای دریافت این بیمه می تواند با ارائه مدارک زیر به نزدیک ترین شعبه تامین اجتماعی محل سکونت خود مراجعه و ثبت نام نماید.
- اصل شناسنامه و کارت ملی متقاضی و افراد تحت تکفل
- کپی شناسنامه و کارت ملی متقاضی و افراد تحت تکفل
- ارائه سه قطعه عکس ۴*٣
- ارائه تصویر مستندات شغلی (این گزینه در صورتی نیاز است که اشتغال به کار متقاضی مستلزم دارا بودن پروانه یا مجوز اشتغال باشد)
تفاوت بیمه اختیاری با بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد
-
- در بیمه اختیاری متقاضی بایستی حداقل ۳۰ روز سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشد.
- حداکثر سن در بیمه اختیاری برای خانم‌ها ۵۰ سال است ولی در بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد حداکثر سن برای خانم‌ها ۴۵ سال است.
- حق‌بیمه‌ی، بیمه اختیاری ۲۶ درصد است.
- در بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد سه نرخ حق بیمه ۱۲، ۱۴ و ۱۸ درصد وجود دارد.
- کمک هزینه ازدواج، غرامت دســتمزد ایام بیماری و بارداری، پروتز و اروتز به بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد تعلق نمی‌گیرد.
منبع: سازمان تامین اجتماعی
پیام بگذارید