وجود ریسک علت پیدایش بیمه است و بدون تعریف دقیق ریسک، بیمه مفهوم خود را از دست خواهد داد. در جامعهای که ریسک وجود نداشته باشد، بیمه نیز مفهومی ندارد. ریسک یا خطر، انواع مختلفی دارد ولی با توجه به تغییرات گوناگون و به رغم تنوع آن، به نتیجه ثابتی میرسد. اما توجه داشته باشید که ریسک در هر حال، نامطلوب، منفی و ناخوشایند است. به همین علت، بیمه کردن شخص در مقابل تقصیرات عمدی او، بعد از عقد قرارداد، که جنبهی ریسکی ندارند، باطل است و قانون نیز مخالف با آن است.
ارزیابی ریسک، به عنوان مثال؛ در هر یک از بیمههای اشخاص متفاوت است. یا در بیمههای عمر، حق بیمه بر اساس جدول مرگ و میر محاسبه میشود که برای ریسکهای نرمال است. بنابراین، بیمهگر در انتخاب ریسک دقت میکند تا انتخاب و در نهایت نتیجه بهتر، صورت بگیرد. از آنجایی که مدت قرارداد بیمهی عمر طولانی است و انتخاب نیز فقط یک بار در ابتدای قرارداد انجام میشود، انتخاب ریسک توسط بیمه گر بسیار مهم است. زیرا امکانش هست که وضعیت سلامت شخص بیمه شده تغییر کند و خطر تشدید شود. این انتخاب ریسک، به خصوص در بیمههای عمر، در صورت فوت بیمه شده، از درجه اهمیت بالایی برخوردار است. چون بیمهشدهای که از آینده خود نگران است، ممکن است به فکر تهیه بیمهنامه افتاده باشد، در حالی که در بیمههای به شرط حیات، این امر منتفی است. بنابراین بیمهگر باید دقت کند تا از صدور بیمهنامههایی که ممکن است به قصدِ سوء و اغفال بیمهگر صادر شود، خودداری کند.
ریسک، در بیمههای عمر، هم از نظر ذهنی یعنی شخصیت اخلاقی و روحی داوطلب و هم از نظر عینی یعنی سلامت جسمی داوطلب، باید مورد بررسی قرار گیرد.
تعریف ریسک
ریسک یک کلمه فرانسوی است و فرهنگستان زبان فارسی در راستای حمایت از زبان و گفتار فارسی اقدام به واژه گزینی و تعیین معادل برای عبارات و لغات و یا مفاهیم و اسامی لاتین مینماید؛ که برای کلمه Risk مفهوم عام خطر را انتخاب کرده است.
از سویی دیگر، ریسک را میتوان، احتمال وقوع بیش از یک نتیجه و عدم مشخص بودن نتیجه نهایی تعریف کرد؛ یا به معنی وجود احتمالات معلوم برای یک پدیده در نظر گرفت. ریسک همان تغییرپذیری یا بیثباتی برای نتایج غیرمنتظره است؛ که معمولاً از طریق اندازهگیری انحراف معیار نتایج تاریخی محاسبه میشود. اگر چه تمام کسب و کارها با ریسک همراهند، ولی بنظر میرسد این کلمه در بیمه معنای خاص و متفاوتی دارد و همینطور مفهوم واژه Risk در بیمه با واژه خطر، گاهی تفاوت اساسی دارد.
مفهوم ریسک در بیمه
تلاش برای یافتن راههایی برای کاهش و یا جلوگیری از خطر و خسارت ناشی از حوادث، موضوع بسیار مهمی در زندگی انسان است. بیمه یکی از کارآمدترین صنایع و یا روشها، در کاهش آثار زیانبار خطر، است. حرفه بیمه و یا صنعت بیمه با پذیرش و تعریف خطر و آثار احتمالی وقوع آن، با رعایت ملاحظاتی، بر مبنای علم ریاضی و آمار و همچنین دانش احتمالات، استوار است.
تعریف چند واژه و توضیح چند مفهوم
خطر (Peril) :
احتمال به وقوع پیوستن واقعه ای که موجب خسارت میشود. در بیمه نیز خطر به حادثهای گفته میشود که اتفاقی و غیر منتظره بوده و به اراده طرفین وابسته نباشد. اما در عمل، به نوعی بین طرفین بیمه، این احتمال وقوع خطر، پیش بینی شده است.
مخاطره (Hazard) :
همان عواملی است؛ که حادثه تلقی نمی شوند اما زمینه احتمال وقوع حادثه و بروز خسارت را فراهم میکنند. مخاطرات شرایطی هستند که دارای پتانسیل و ماهیت صدمه رساندن هستند.
خطر | مخاطرات |
سیل ، طغیان رودخانه و یا رانش زمین | نزدیک بودن ساختمان به رودخانه |
طوفان در دریا | حمل و نقل دریائی |
زلزله | وجود گسل نزدیک ساختمان و یا نوع سازه |
آتش سوزی | فرسودگی و جود عیب در سیم کشی برقی یا نشت گاز |
فوت | بیماری، حادثه و یا کهولت سن |
تصادف اتومبیل | سرعت، خواب آلودگی و یا لغزنده بودن جاده |
با توجه به مفاهیم بالا اکنون مفهوم ریسک را دقیقتر میتوان گفت؛ هر نوع فعالیتی که با یک یا چند مخاطره مواجه شود، که باعث به دست نیامدن نتیجه مطلوب شود، ریسک است. یا هر علتی که بتواند راه حصول نتیجه مورد نظر را سد کند ریسک نامیده میشود. به بیان دیگر، ریسک عبارت است از؛ عدم اطمینان از پیامدهای حادثه که ممکن است، احتمال وقوع داشته باشند.
بنابراین آنچه تحت پوشش بیمه در زمینه های مختلف قرار میگیرد عبارت است از ریسک یا مجموعه خطر به اضافه مخاطرات، که میتواند احتمال و زمینه بروز حادثه را فراهم کند. به عنوان مثال در بیمهنامه اتومبیل، بیمه گر خسارات ناشی از حادثه تصادفی که تحت شرایط عادی اتفاق افتاده باشد را جبران میکند، چنانچه عواملی مانند سرعت موجب بروز تصادف گردد در پرداخت میزان خسارات حاصله، نظر بیمه گر،تعیین کننده میشود .
پیام بگذارید